8 grudnia br. weszły w życie istotne zmiany do ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
Koncentrują się one w dwóch zasadniczych obszarach: ułatwienia, w tym doprecyzowanie przepisów oraz zwiększenie efektywności prowadzonych przez Prezesa UOKiK postępowań.
Przede wszystkim, termin na złożenie sprawozdania został wydłużony z 31 stycznia do 30 kwietnia roku następującego po roku raportowanym. Dotyczy to już raportowania za 2022 r.
Mocą zmian wyłączono z zakresu obowiązku sprawozdawczego:
- spółki tworzące podatkowe grupy kapitałowe;
- publiczne podmioty lecznicze oraz podmioty lecznicze w formie spółek kapitałowych utworzone i prowadzone przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego;
- świadczenia w ramach działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;
- świadczenia przedawnione;
- świadczenia w ramach grup kapitałowych.
Przedsiębiorca będzie zobowiązany do złożenia drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia nie tylko o posiadaniu, lecz także o uzyskaniu albo utracie statusu „dużego przedsiębiorcy”.
Oświadczenia te składa się najpóźniej w momencie zawarcia pierwszej transakcji handlowej między stronami:
- jeśli posiada się status „dużego przedsiębiorcy” na ten moment;
- po uzyskaniu przez przedsiębiorcę statusu „dużego przedsiębiorcy”;
- po utracie statusu „dużego przedsiębiorcy”
– jednokrotnie, w formie, w jakiej jest zawierana ta transakcja handlowa.
W sytuacji, gdy dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem podmiot z sektora MŚP wprowadzono bezskuteczność zastrzeżenia umownego, wyłączającego albo ograniczającego prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, jeżeli zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie/ od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego (zasada ta nie znajdzie zastosowania do transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny).
Zmieniono (doprecyzowano) sporo kwestii związanych z obowiązkiem sprawozdawczym, m. in. uregulowano, że:
- obowiązek sprawozdawczy ciąży na podmiocie, zaś odpowiedzialność za przekazanie sprawozdania przez podmiot spoczywa na kierowniku tego podmiotu (zdefiniowano go m. in. jako członka czy członków zarządu spółki);
- korektę sprawozdania składa się w przypadku, gdy dane zawarte w uprzednio złożonym sprawozdaniu ulegną zmianie co najmniej w jednej pozycji o co najmniej 10% wartości;
- do korekty dołącza się uzasadnienie przyczyny korekty sprawozdania;
- wartości w walutach obcych ma się przeliczać na PLN wedle zasad rachunkowości, przyjętych w danym podmiocie;
- wartość świadczeń i udziałów będzie musiała być podawana w sprawozdaniu z dokładnością odpowiednio do 1 grosza i setnych części procentu;
- należy wskazywać w sprawozdaniu udział procentowy poszczególnych świadczeń pieniężnych nieotrzymanych, w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych należnych danemu podmiotowi w poprzednim roku kalendarzowym oraz udział procentowy poszczególnych świadczeń pieniężnych niespełnionych w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych, do których spełnienia był zobowiązany dany podmiot w poprzednim roku kalendarzowym;
- należy wskazywać w sprawozdaniu wartość świadczeń pieniężnych otrzymanych lub spełnionych w terminie określonym w umowie (a gdy termin umowy będzie niezgodny z ustawowym – w odniesieniu do maksymalnego terminu ustawowego).
Jeśli chodzi o pozostałe zmiany to dotyczą one głównie kwestii kar i postępowania:
- określenie dyrektyw wymiaru administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych (np. waga naruszenia, działania „naprawcze” czy współpraca z organem);
- nowy algorytm kary – przyjęcie modelu wyliczenia maksymalnej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, który uwzględnia stałe stawki procentowe przypisane do poszczególnych okresów opóźnienia;
- eliminacja przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary z uwagi na nadwyżkę przeterminowanych należności nad zobowiązaniami;
- wprowadzenie możliwości obniżenia nałożonej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych o 20% w przypadku, gdy strona postępowania w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji uiści w całości administracyjną karę pieniężną oraz zrzeknie się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy;
- wprowadzenie obligatoryjnego podwyższenia maksymalnej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych o 50% w przypadku, gdy w okresie 2 lat od dnia, w którym decyzja o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej stała się ostateczna, Prezes UOKiK ponownie stwierdzi nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez ten sam podmiot;
- wprowadzenie tzw. wezwań miękkich – wezwania organu przed wszczęciem postępowania (opcjonalne);
- wprowadzenie możliwości złożenia wniosku o odroczenie uiszczenia nałożonej kary lub rozłożenie jej na raty, ze względu na ważny interes wnioskodawcy.
Zasadniczo, do transakcji handlowych zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji stosowało się przepisy dotychczasowe.
