Przepisy Ordynacji podatkowej przewidują obowiązek zgłaszania określonych transakcji, zdarzeń czy innych sytuacji (zwanych schematami podatkowymi) Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej. Uchybienie obowiązkom w zakresie raportowania może wiązać się z odpowiedzialnością karną skarbową odpowiedzialnego personelu. Kara grzywny może nawet przekraczać kwotę 20 mln zł.
Mając na względzie surowe sankcje, niejasność przepisów o schematach podatkowych oraz brak oficjalnej praktyki (jak np. publicznie dostępna baza uzgodnień uznanych za schematy podatkowe) wiele podmiotów decyduje się na „nadraportowanie” schematów podatkowych. Przez „nadraportowanie” możemy rozumieć sytuację zgłaszania organowi podatkowemu wielu zdarzeń w tym takich, które obiektywnie nie są schematami podatkowymi.
Problem jest znany od dawna, tak podatnikom i doradcom, jak i administracji skarbowej.
W teorii działanie takie wydaje się racjonalne – ma ono bowiem na celu wyłączenie potencjalnej kary. Pytanie natomiast, czy takie „raportowanie” ma praktyczny sens.
Składający może przy tym złożyć zgłoszenie bez jakiegokolwiek zaznaczenia, iż robi to z „ostrożności” albo starać się wskazać organom podatkowym tę okoliczność.
Raportowanie schematu podatkowego polega na wypełnieniu specjalnego formularza na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. W ramach jego wypełnienia należy m. in. zaznaczyć, która z cech schematu podatkowego występuje. Składający nie ma możliwości nieznaczenia żadnej z opcji, musi wybrać. Tym samym, stanowisko składającego, że raportowane uzgodnienie de facto nie jest schematem, a raportuje on tylko „z ostrożności” może być zawarte jedynie w opisie uzgodnienia.
W praktyce, zdarzają się sytuacje, w których urzędniczy rozpatrujący zgłoszenie nie chcą zaakceptować takiego podejścia. Argumentują oni, że poprzez samo zgłoszenie i określenie cechy rozpoznawczej zgłaszający sam przyznaje, że schemat wystąpił.
W polu dotyczącym „korzyści podatkowej” można wybrać pole „brak korzyści”. Również i w tego typu sytuacji część urzędników argumentuje, że zgłoszenie z opisem „z ostrożności” oraz takim zaznaczeniem jest nieprawidłowe i powinno być skorygowane, np. na opis „brak możliwości ustalenia korzyści” (co pośrednio może być wskazaniem, że korzyść występuje).
Doświadczenie pokazuje, że aktualnie Szef KAS niechętnie wydaje odmowy nadania Numeru Schematu Podatkowego. Dlatego też dąży się raczej do tego, aby składający poprawił swoje zgłoszenie. Odmowy mogą być przy tym wydawane w sprawach, które są raczej ewidentne.
Dlatego też warto się zastanowić, czy lepszym rozwiązaniem nie będzie sporządzenie opinii czy uzasadnienia dla tego, że dane uzgodnienie nie spełnia definicji schematu podatkowego. W szczególności, gdy korzyść podatkowa jest wtórna i nieistotna w kontekście samego uzgodnienia.
Warto wskazać, że samo nadanie NSP nie świadczy w żaden sposób o tym, że czynność jest czy nie jest traktowana jako unikanie opodatkowania. Jest to po prostu czynność o charakterze technicznym, jak złożenie deklaracji.
