Wylesianie jest poważnym problemem ekologicznym i gospodarczym. W ramach unijnego „Zielonego Ładu” UE podejmuje szereg inicjatyw, w tym na rzecz zrównoważonej gospodarki leśnej. Jednym z przejawów tej działalności są reguły wskazane w tzw. Rozporządzeniu EUDR (Rozporządzenie 2023/1115 w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia UE nr 995/2010).
Rozporządzenie ustanawia przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu i udostępniania na rynku unijnym, a także wywozu z Unii tzw. odnośnych produktów. Są to produkty wymienione w Załączniku I do Rozporządzenia – bydło, kakao, kawa, palma olejowa, kauczuk, soja i drewno, a także wskazane tam produkty z nich pochodne.
Odnośne produkty nie będą mogły być wprowadzane do obrotu ani udostępniane na rynku ani z niego wywożone, o ile nie spełniają wszystkich następujących warunków:
- nie powodują wylesiania;
- zostały wyprodukowane zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji; oraz
- przedłożono w ich sprawie oświadczenie o należytej staranności.
Przy czym:
- wprowadzenie do obrotu – oznacza udostępnienie odnośnego towaru lub odnośnego produktu na rynku unijnym po raz pierwszy;
- udostępnianie na rynku – oznacza każde odpłatne lub nieodpłatne dostarczanie odnośnego produktu do celów dystrybucji, konsumpcji lub używania na rynku unijnym w ramach działalności handlowej.
W praktyce, adresaci obowiązków będą w szczególności zobowiązani do:
- gromadzenia określonych informacji, danych czy dokumentów odnośnie wykazania, że nie przyczyniono się do wylesiania;
- wdrożenia środków oceny ryzyka, w szczególności w kontekście ryzyka kraju pochodzenia;
- ewentualnego wprowadzenia środków zmniejszających ryzyko;
- gromadzenia stosownych oświadczeń o zachowaniu należytej staranności;
- potencjalne raportowanie oraz przechowywanie dokumentacji dla celów kontroli.
Uchybienie przepisom Rozporządzenia może wiązać się z sankcjami, takimi jak kara zależna od obrotu czy konfiskata towarów.
Duzi i średni przedsiębiorcy powinni stosować te regulacje od 30 grudnia 2024 r. Pozostałe podmioty – od 30 czerwca 2025 r.
Powstaje pytanie, czy zasadami tymi objęty jest obrót paletami i opakowaniami z tektury? Z jednej strony, produkty te są traktowane jako produkty odnośne. Z drugiej jednak strony wydaje się, że póki nie będą one samodzielnym przedmiotem obrotu a tylko opakowaniem dla innych towarów, to nie powinno się stosować do nich wymagań z Rozporządzenia. Należy zatem czekać na rozwój praktyki w tym zakresie.
Tekst Rozporządzenia można znaleźć tutaj: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32023R1115.
