Ostatnie lata przynoszą rozwój obowiązków w zakresie raportowania niefinansowego przez przedsiębiorców.
Aktualnie, kwestie szeroko pojętego raportowania niefinansowego w Polsce dotyczą zwłaszcza następujących obszarów:
- raportowanie ESG – taksonomia w UE;
- raportowanie ESG – NFRD i CSRD;
- raportowanie ESG – SFDR;
- strategia podatkowa;
- działalności „sygnalistów” w przedsiębiorstwach.
Raportowanie ESG obejmuje informacje niefinansowe w zakresie: środowiskowym (Environmental), społecznym (Social) i ładu korporacyjnego (Corporate Governance).
Raportowanie w ramach ESG ma się przyczynić do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu. Odbiorcami informacji mają być zaś przede wszystkim inwestorzy, organizacje pozarządowe, partnerzy społeczni i inne zainteresowane strony.
Taksonomia w UE
Aktem prawnym regulującym taksonomię w UE jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088.
Celem przyjętych przepisów jest określenie, czy działalność podmiotów objętych regulacją może być uznana za zrównoważoną środowiskowo tak, aby przeciwdziałać tzw. zjawisku „greenwashing”.
Rozporządzenie ma zastosowanie do uczestników rynku finansowego, w tym przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania w ramach NFRD (zwłaszcza podmiotów publicznych) czy określonych podmiotów pozaunijnych.
Informacje mają być elementem sprawozdania finansowego.
Zakres raportowania obejmuje m. in.:
- informację o stopniu zgodności z celami taksonomii (łagodzenie zmian klimatu, adaptacja do zmian klimatu, zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich, przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola, ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemu);
- udział procentowy obrotu pochodzącego z produktów lub usług związanych z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo;
- udział procentowy nakładów inwestycyjnych oraz wydatków operacyjnych odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.
Pierwsze raportowanie powinno zostać dokonane w 2022 r. z uwzględnieniem danych z 2021 r. Prawdopodobnie od 2023 r. z obowiązek raportowania ostanie rozszerzony.
Raportowanie ESG – NFRD i CSRD
Aktualnie, przepisy ustawy o rachunkowości przewidują obowiązek raportowania informacji niefinansowych w sprawozdaniu finansowym – dotyczy to podmiotów takich jak banki czy podmioty giełdowe, zatrudniające ponad 500 osób i przekraczające próg 85 mln zł sumy bilansowej lub 170 mln zł przychodów ze sprzedaży.
Informacje te obejmować mają m in. zwięzły opis modelu biznesowego jednostki, kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności, opis polityk w zakresie kwestii społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji, a także opis procedur należytej staranności, wybranych ryzyk i zarządzania tymi ryzykami.
Przepisy te stanowią implementację tzw. Dyrektywy NFRD (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniająca dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy).
Do końca 2022 r. Rada Ministrów ma przyjąć zmiany w ustawie o rachunkowości (wynikające ze zmian NFRD), dotyczące konieczności publicznego ujawniania sprawozdania o podatku dochodowym w podziale na kraje.
Obecnie toczą się także prace legislacyjne w zakresie dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która miałaby wejść w życie od 2024 roku.
Celem przepisów jest zmiana aktualnie obowiązującego modelu (opartego o NFRD) – rozszerzenie zakresu informacji dla celów raportowania, a od 2026 r. obowiązek ten miałby objać duże jednostki oraz małe i średnie jednostki zainteresowania publicznego. Tu jednak należy oczekiwać na przyjęcie tej dyrektywy oraz jej implementację do przepisów prawa krajowego.
Raportowanie ESG – SFDR
Od 2021 r. obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych.
Jest ono kierowane do uczestników rynku finansowego (zakłady ubezpieczeń, instytucje rynków kredytowe itp.) oraz doradców finansowych.
Podmioty te zobowiązane są do publikowania określonych informacji, w tym w zakresie podejścia do ryzyk dla zrównoważonego rozwoju. Informowanie dotyczy zwłaszcza produktów inwestycyjnych tak, aby inwestorzy podejmowali świadome decyzje.
Strategia podatkowa
Publikowanie informacji o realizowanej strategii podatkowej – dotyczy to podmiotów, których przychody przekroczyły 50 mln EUR.
Ta informacja obejmuje z kolei informacje m. in. o: stosowanych procesach oraz procedurach dotyczących zarządzania wykonywaniem obowiązków podatkowych, informacje odnośnie realizacji obowiązków podatkowych w Polsce, wybrane informacje o transakcjach z podmiotami powiązanymi, działaniach restrukturyzacyjnych, złożonych wnioskach o wydanie interpretacji czy informacji podatkowych, czy informacje o rozliczeniach w „rajach podatkowych”.
Działalność „sygnalistów” w przedsiębiorstwach
Kwestię tą reguluje Dyrektywa Rady (UE) nr 2019/1937, dotycząca ochrony sygnalistów. Aktualnie, toczą się w Polsce prace nad jej implementacją (projekt jest na etapie rządowym).
Zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami pracodawcy, zatrudniający powyżej 50 pracowników będą zobowiązani ustanowić regulamin zgłoszeń wewnętrznych, określający wewnętrzną procedurę zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.
Próg ten nie ma zastosowania do pracodawców wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska.
Nieprzyjęcie regulaminu lub sporządzenie go niezgodnie z ustawą podlegać ma grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
W wypadku:
- podmiotów w sektorze prywatnym, zatrudniających co najmniej 250 pracowników termin na realizację obowiązku ustalenia regulaminu zgłoszeń wewnętrznych wynosi 2 miesiące od wejścia w życie ustawy;
- podmiotów w sektorze prywatnym, zatrudniających co najmniej 50 i mniej niż 250 pracowników termin na realizację obowiązku ustalenia regulaminu zgłoszeń wewnętrznych został odroczony do dnia 17 grudnia 2023 r.
