Podatnicy nieraz sprzedają akcję lub udziały z odroczonym terminem zapłaty bądź rozłożeniem tej zapłaty na raty. Stają wówczas przed dylematem – jak klasyfikować dochody (przychody) z tytułu samej ceny oraz odsetek z nią związanymi?
Istotną kwestią w zakresie właściwej klasyfikacji takich należności jest określenie czy przedmiotowe odsetki będą traktowane jako świadczenie akcesoryjne, które jest bezpośrednio i ściśle związane z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia akcji? Czy stanowi element ich ceny wynikający konstrukcyjnie z umowy, uzależniony od mechanizmu sprzedaży tychże akcji, czy też będą stanowiły sensu stricte odsetki za opóźnienie co będzie wiązało się z ich odrębnym potraktowaniem.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 Ustawy PIT źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c. Jednocześnie, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a Ustawy PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.
Idąc dalej, według art. 30b ust. 1 Ustawy PIT od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Kluczowe znaczenie dla ewentualnego rozróżnienia uzyskanego przez sprzedawcę akcji przysporzenia wydają się być kwestię umowne. W sytuacji, kiedy w umowie określa on, np. harmonogram zapłaty poszczególnych transz za sprzedane akcje, gdzie każda transza jest odpowiednio większa o określone w umowie odsetki (z góry wiadomo jakiej one będą wielkości), a dodatkowo nie są to odsetki traktowane jako odsetki za opóźnienie sensu stricte (one są uregulowane odrębnie, bądź zakłada się, że wynikają bezpośrednio z Kodeksu cywilnego), to w takim stanie faktycznym prawidłowym jest nierozróżnianie dwóch źródeł przychodów.
W takich przypadkach należy przyjąć, iż cena ustalona za takie akcje zawiera dwa elementy: rynkową wartość akcji wraz z powiększeniem jej o odsetki wynikające z rozłożenia tej płatności na raty. Tak jak wskazano, mając na uwadze, że odsetki te są należne za okres przed upływem terminu płatności danej raty (niemniej, możliwa jest także wcześniejsza lub częściowa zapłata raty), nie pełnią charakteru odsetek za zwłokę, o których mowa w Kodeksie Cywilnym
W związku z powyższym, ustalona cena za akcje, której elementem są odsetki, jest skutkiem udostępnienia kapitału przez danego podatnika, tj. odroczenia terminu płatności będącego częścią umowy. Przyjęcie takiej wykładni oznacza też, że nabywca przedmiotowych akcji nie pełni roli płatnika. Takie konkluzje znajdują również odzwierciedlenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 października 2023 r. (nr 0112-KDIL2-2.4011.589.2023.1.MC).
Podsumowując, sprzedaż na akcji wraz z odsetkami stanowiącymi ich element akcesoryjny będzie prowadzić po stronie sprzedawcy do powstania przychodu tylko i wyłącznie z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a Ustawy PIT, podlegającego opodatkowaniu stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 4 tejże ustawy.
