Rozwój cyfrowej rzeczywistości sprawia, że coraz częściej polscy podatnicy VAT nabywają prawa do przygotowanych za granicą webinariów czy innych materiałów o podobnym charakterze. Dotyczy to nabyć od podatników posiadających siedzibę na terytorium innych krajów niż Polska – zarówno znajdujących się w UE jak i poza UE.
Chodzi tu o nagranie „gotowe”, bez możliwości interakcji ze strony przyszłych odbiorców.
Powinniśmy tutaj rozważyć kilka możliwych kwalifikacji prawnych:
- uznanie usług za usługi wstępu (na szkolenia);
- uznanie usług za usługi elektroniczne;
- uznanie usług za niemieszczących się w żadnej kategorii szczególnej, zatem takich, które miejsce świadczenia ustala się na zasadach ogólnych.
Z art. 28g ust. 1 Ustawy VAT wynika, iż miejscem świadczenia usług wstępu na m.in. szkolenia jest miejsce w którym ta usługa faktycznie się odbywa. Niemniej, o wstępie na szkolenia można mówić jedynie w przypadku szkoleń stacjonarnych. W przypadku zakupionego webinarium (szkolenia online) do wstępu (tj. fizycznego wejścia do miejsca, w którym odbywa się szkolenie) nie dochodzi. Stąd zdaniem autora przepis ten nie znajdzie tu zastosowania.
Dalej, Ustawa VAT przewiduje specyficzny system rozliczenia dla usług elektronicznych (siedziba świadczącego usługę – art. 28k i art. 2 pkt 26 Ustawy VAT).
Usługi elektroniczne to usługi świadczone drogą elektroniczną, o których mowa w art. 7 Rozporządzenia (UE) 282/2011 – usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe – m. in.:
- uzyskiwanie dostępu do filmów i ich pobieranie czy
- automatyczne nauczanie na odległość, którego funkcjonowanie wymaga użycia Internetu lub podobnej sieci elektronicznej, wymagające niewielkiego bądź niewymagające żadnego udziału człowieka, łącznie z klasami wirtualnymi, z wyjątkiem sytuacji, gdzie Internet lub podobna sieć elektroniczna wykorzystywana jest jako proste narzędzie służące komunikowaniu się nauczyciela z uczniem.
Przy czym usługami elektronicznymi nie są m. in: usługi świadczone przez specjalistów, takich jak prawnicy i doradcy finansowi, którzy udzielają swym klientom porad za pomocą poczty elektronicznej czy usługi edukacyjne, w ramach których treść kursu przekazywana jest przez nauczyciela za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej (tzn. przez zdalne połączenie).
Także i tu autor uważa, że usługi te nie będą usługami elektronicznymi (w rozumieniu powołanych powyżej przepisów).
Mamy tu bowiem mamy do czynienia z usługą, której głównym komponentem jest przygotowanie wykładu, a jego utrwalenie i przesłanie w formie elektronicznej jest wtórne i służebne. Wykładowca nie świadczy przy tym bezpośrednio na rzecz docelowych słuchaczy, ale nabywcy praw do webinarium – jego świadczenie przypomina bardziej porady prawne udzielane przez internet (nieuznawane za usługi elektroniczne).
Potwierdzają to niektóre interpretacje indywidualne, które wskazują, że usługi szkoleniowe w wersji online będą usługami elektronicznymi, jeśli sprowadzają się do transmisji nagranego wykładu czy webinarium przy minimalnym udziale człowieka – co potwierdza przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 sierpnia 2020 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.195.2020.2.KST).
W związku z tym, w ocenie autora, miejsce świadczenia na rzecz podatników usług zakupionego webinarium ustala się na podstawie art. 28b ust. 1 Ustawy VAT – przepis ten stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (tu: Polska).
Powyższe, potwierdza przykładowo Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 3 czerwca 2022 r. (sygn. 0111-KDIB3-3.4012.73.2022.4.MS).
Tym samym, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT, świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, stanowi import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy VAT. W takim przypadku, na mocy art. 17 ust. 2 ustawy VAT, usługodawca nie rozlicza podatku należnego.
Podkreślić przy tym należy, że import usług zachodzi niezależnie od tego czy nabywa się usługi od podatnika z państwa UE, czy z państwa trzeciego. W przypadku importu usług, jeżeli usługi są nabywane od kontrahenta z kraju UE, podatnik zobowiązany jest jednak do dokonania rejestracji do VAT UE. Natomiast, gdy usługa nabywana jest od firmy spoza UE, to nie ma takiej konieczności.
