Internacjonalizacja przedsiębiorstw, swobodny przepływ kapitału i osób w Unii Europejskiej, inwestycje bezpośrednie z innych krajów – to powody determinujące, że coraz częściej firmy funkcjonujące w Polsce nabywają usługi szkoleniowe. Przybierają często postać webinarów, świadczonych przez podmioty zagraniczne, nie mające w Polsce siedziby czy stałego miejsca zamieszkania. Nabycie tego rodzaju usług, ze względu na ich specyfikę, rodzi pytanie jak prawidłowo je zakwalifikować.
Generalnie, występuje kilka możliwych kwalifikacji prawnych, tj. uznanie tych usług za:
- usługi wstępu (na szkolenia);
- usługi elektroniczne;
- niemieszczące się w żadnej kategorii szczególnej, zatem takich, które miejsce świadczenia ustala się na zasadach ogólnych.
Usługi wstępu
Z art. 28g ust. 1 Ustawy VAT wynika, iż miejscem świadczenia usług wstępu na m.in. szkolenia jest miejsce w którym ta usługa faktycznie się odbywa. Niemniej o wstępie na szkolenia można mówić jedynie w przypadku szkoleń stacjonarnych. W przypadku nabycia usługi webinarium (szkolenia online) do wstępu (tj. fizycznego wejścia do miejsca, w którym odbywa się szkolenie) nie dochodzi. Stąd przepis ten nie znajdzie tu zastosowania.
Usługi elektroniczne
Ustawa VAT przewiduje specyficzny system rozliczenia dla usług elektronicznych (siedziba świadczącego usługę – art. 28k i art. 2 pkt 26 Ustawy VAT).
Usługi elektroniczne to usługi świadczone drogą elektroniczną, o których mowa w art. 7 Rozporządzenia (UE) 282/2011 – usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe – m. in.:
- uzyskiwanie dostępu do filmów i ich pobieranie czy
- automatyczne nauczanie na odległość, którego funkcjonowanie wymaga użycia Internetu lub podobnej sieci elektronicznej, wymagające niewielkiego bądź niewymagające żadnego udziału człowieka, łącznie z klasami wirtualnymi, z wyjątkiem sytuacji, gdzie Internet lub podobna sieć elektroniczna wykorzystywana jest jako proste narzędzie służące komunikowaniu się nauczyciela z uczniem.
Przy czym usługami elektronicznymi nie są m. in: usługi świadczone przez specjalistów, takich jak prawnicy i doradcy finansowi, którzy udzielają swym klientom porad za pomocą poczty elektronicznej czy usługi edukacyjne, w ramach których treść kursu przekazywana jest przez nauczyciela za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej (tzn. przez zdalne połączenie).
Mając to na względzie, w rozumieniu powołanych powyżej przepisów, nabycie usługi „standardowego” webinarium nie jest usługą elektroniczną.
Pisząc „standardowe” webinarium autor ma na myśli usługę, której głównym komponentem jest przygotowanie wykładu, a jego utrwalenie i przesłanie w formie elektronicznej jest wtórne i służebne. Tego rodzaju świadczenie przypomina bardziej porady prawne udzielane przez Internet, które są nieuznawane za usługi elektroniczne.
Taką też interpretację znajdziemy w licznych interpretacjach indywidualnych, przykładowo interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 24 sierpnia 2020 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.195.2020.2.KST).
Inna klasyfikacja – zasady ogólne
Mając na względzie powyższe, miejsce świadczenia na rzecz podatników usług zakupionego webinarium ustala się na podstawie art. 28b ust. 1 Ustawy VAT, który stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. W konsekwencji zakup usługi szkoleniowej świadczonej online stanowi dla polskiego podatnika import usług.
Taką kwalifikację nabywanej usługi webinarium potwierdza przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 3 czerwca 2022 r. (nr 0111-KDIB3-3.4012.73.2022.4.MS).
Tym samym, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT, świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, stanowi import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy VAT. W takim przypadku, na mocy art. 17 ust. 2 ustawy VAT, usługodawca nie rozlicza podatku należnego.
Podkreślić przy tym należy, że import usług zachodzi niezależnie od tego czy nabywa się usługi od podatnika z państwa UE, czy z państwa trzeciego. W przypadku importu usług, jeżeli usługi są nabywane od kontrahenta z kraju UE, podatnik zobowiązany jest jednak do dokonania rejestracji do VAT UE. Natomiast, gdy usługa nabywana jest od firmy spoza UE, to nie ma takiej konieczności.
Autor: Piotr Błaszczyk
