Przedsiębiorcy często kupują maszyny za granicą. W praktyce, sprzedawca zapewnia pomoc w jej uruchomieniu i wdrożeniu, często przysyłając z zagranicy ekipę fachowców.
Niejednokrotnie przedsiębiorcy zapominają, że na gruncie podatku od towarów i usług (VAT) transakcja taka może być rozliczona jako jedna z dwóch czynności opodatkowanych: wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) albo dostawa z montażem.
Dostawa z montażem jest inną od WNT „formą” rozliczenia transgranicznej dostawy o charakterze towarowym.
W praktyce, zarówno jedna jak i druga czynność rozliczana jest na zasadzie „odwrotnego obciążenia”, niemniej są i różnice, jak np. inne zasady deklarowania.
Jak stanowi art. 22 ust. 1 pkt 2 Ustawy VAT miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane; nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.
Dostawa towarów wraz z montażem nie stanowi WNT (art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b Ustawy VAT).
W wypadku dostawy towarów z montażem podatnikiem z tytułu tejże czynności jest polski nabywca (na mocy art. 17 ust. 1 pkt 5 Ustawy VAT). Jak wskazano, to właśnie on rozlicza tu zarówno VAT należny jak i naliczony.
Co ważne, nie stosuje się tego typu rozliczenia m.in. w sytuacji, gdy dostawca posiada w Polsce stałe miejsce działalności gospodarczej, lub jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce.
Kryterium rozróżnienia kiedy mamy do czynienia z WNT a kiedy z dostawą towarów z montażem dotyczy charakteru czynności, dokonywanych przez dostawcę.
W interpretacjach prawa podatkowego wskazuje się, że istotne jest, aby czynności dostawcy wymagały pewnej wiedzy specjalistycznej, posiadały charakter bardziej skomplikowany niż proste doprowadzenie do funkcjonalności. Dotyczy to również nadzoru czy kierownictwa dostawcy w procesie montażu/uruchomienia.
Świadczenia montażu/uruchomienia w ramach tej czynności nie powinny być przy tym rozliczane jako import usług.
Oprócz kwestii odrębnego deklarowania dostawy towarów z montażem, ważne jest, iż obowiązek podatkowy dla tej czynności powstaje na innych zasadach niż dla WNT.
Zgodnie z art. 20 ust. 5 Ustawy VAT obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. Dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Wcześniejsza zapłata, w szczególności w postaci zaliczki, jest neutralna podatkowo.
Odmiennie kwestie te przedstawiać się będą w zakresie dostawy towarów z montażem. Przepisy Ustawy VAT nie przewidują szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku dostawy towarów z montażem. Wobec tego, obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów z montażem powstaje z chwilą dokonania dostawy, tj. przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.
W praktyce, ważne jest, aby kierować się tu momentem faktycznego dokonania dostawy i uruchomienia. Organy podatkowe akcentują bowiem, że nie powinno się tu kierować datą protokołu zdawczo-odbiorczego, jeśli jest ona inna niż ww. data.
W sytuacji, gdy dostawa jest poprzedzona zapłatą zaliczki/przedpłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tej zaliczki w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
Takie podejście reprezentowane jest w interpretacjach indywidualnych, por. np. interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 2 marca 2020 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.718.2019.2.KT.
Analogicznie, jak w wypadku WNT, rozliczenie w dacie dostawy dotyczyć powinno to także tej części wynagrodzenia, która byłaby zafakturowana dopiero po dostawie (tj. jako kolejna faktura, do faktury „podstawowej”).
W praktyce, aby poprawnie rozliczać dostawę z montażem warto rozważyć w szczególności następujące działania:
- identyfikowanie na etapie zamówień które z czynności mogą generować rozliczenie na zasadzie dostawy z montażem;
- wprowadzenie do systemu księgowego nowego kodu, który byłby dedykowany nabyciu maszyn z zagranicy, gdzie dostawca świadczyć będzie ich montaż;
- w zakresie WNT jednolite rozpoznawanie całości podstawy opodatkowania w dacie wystawienia faktury, dokumentującej WNT (uwzględniając kwoty zaliczek i późniejszych płatności);
- wprowadzenie odpowiednich, tj. uwzględniających powyższe kwestie, zapisów do procedur podatkowych, funkcjonujących u podatnika.
