W codziennym biznesie zdarza się, że podatnik funduje wyżywienie oraz nocleg swoim współpracownikom. W naszej praktyce spotkaliśmy się z sytuacją, w której podatnik zatrudnia osobę pracującą jako kucharz i kupuje produkty spożywcze (surowce) dla przygotowania posiłków.
Jak zatem ująć takie świadczenia dla celów CIT i VAT?
CIT
Na gruncie art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy CIT.
Omawiane wydatki poniesione na nocleg oraz wyżywienie mogą spełniać powyższe warunki, jeśli świadczenie współpracownika jest potrzebne podatnikowi jako element jego usługi. Bez usług współpracowników (podwykonawców) podatnik nie miałby możliwości zapewnienia swojego świadczenia, a tym samym, nie miałaby możliwości maksymalizowania swoich przychodów.
W praktyce naszego klienta istotne było również to, że czynności realizowane były „na odludziu”. Z uwagi na odległość od, np. usług gastronomicznych czy noclegowych, obiektywnie zasadnym było, z punktu widzenia jego interesów, zapewnienie zarówno wyżywienia jak i noclegów w celu bardziej efektywnego świadczenia przez nich usług.
Niemniej, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. W tym przypadku kluczowy jest art. 16 ust. 1 pkt 28 Ustawy CIT, który wskazuje, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
Autor uważa jednak, że takie wydatki nie będą mieściły się w definicji kosztów reprezentacji.
Takie stanowisko znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 czerwca 2020 r. (nr 0111-KDIB2-1.4010.120.2020.1.AP) organy podatkowe potwierdziły, iż zapewnienie m.in. noclegu oraz wyżywienia podwykonawcom będzie mogło zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W tej interpretacji wskazano, że: „Wykupienie takiemu podwykonawcy, zarówno niepowiązanemu, jak i powiązanemu ze Spółką w rozumieniu art. 11 (winno być: art. 11a) ustawy o CIT, obiadów/posiłków oraz zapewnienie zakwaterowania wraz z pokryciem wszelkich kosztów związanych z zakwaterowaniem w formie noclegów/hotelu/wynajęcia domu/miejsca noclegowego/wynajęcia mieszkania/innej, w miejscu realizacji zlecenia na rzecz firmy, będzie dla Spółki kosztem uzyskania przychodu.”
Co jednak ważne, w rozstrzygnięciu Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 2 czerwca 2017 r. (nr 0111-KDIB2-3.4010.10.2017.1.SK) podkreślono, iż aby takie wydatki zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest zawarcie odpowiednich adnotacji w umowach łączących dany podmiot z określonym podwykonawców (analogicznie: zleceniobiorcą): „Mając powyższe na względzie oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że ponoszone przez Spółkę wydatki związane z noclegami podwykonawców, w sytuacji gdy obowiązek zapewnienia noclegów wynika z zawartych z podwykonawcami umów, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów Spółki. Natomiast nie sposób podzielić poglądu, że takie prawo będzie przysługiwało Wnioskodawcy, w sytuacji gdy dochodzi do zapewnienia podwykonawcom noclegów na podstawie słownych ustaleń. Jak wskazano powyżej aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, obowiązek jego ponoszenia powinien mieć potwierdzenie w zawartych umowach.”
VAT
Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, pod warunkiem niewystąpienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 Ustawy VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Według zaś art. 88 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem m.in. usług noclegowych nabywanych w celu ich odprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika na podstawie art. 8 ust. 2a tejże ustawy.
W związku z tym, w zakresie nabycia usług noclegowych dla podwykonawców, nie będzie możliwości odliczenia podatku VAT.
W przypadku zapewnienie wyżywienia, tj. nabywania produktów spożywczych (surowców) z których zatrudniona osoba na stanowisku kucharza autor uważa, że wyłączenie możliwości odliczenia podatku VAT dotyczy jedynie usług gastronomicznych, a nie nabywania sensu stricte produktów spożywczych.
Tym samym, podatnik miałby możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupionych produktów spożywczych, z których zostaną przygotowane posiłki.
Powyższe potwierdza przykładowo pozostają aktualną interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 4 września 2012 r. (nr IBPP1/443-560/12/AW).
