Ciastko, sok, jakiś owoc koniecznie egzotyczny i nawet słone paluszki. To często spotykany zestaw smakołyków w firmowych stołówkach, który już nikogo nie dziwi. Obecnie, szczególnie w większych firmach, standardem staje się nieodpłatne udostępnianie pracownikom przez pracodawcę różnego rodzaju smakołyków czy przekąsek. I nie ma co się temu dziwić. Z jednej strony nie jest to duży koszt, a z drugiej, przez pracowników jest zawsze mile widziany (a coraz częściej traktowany jak coś oczywistego). I o ile nie podlega już raczej dyskusji kwestia możliwości zaliczenia takich wydatków do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym, o tyle kwestia odliczenia VAT nie jest już taka oczywista.
VAT naliczony
Co do zasady, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje w zakresie wykonywania czynności opodatkowanych. Innymi słowy, ustawodawca wykluczył podatnikom możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
W zakresie produktów spożywczych, takich jak właśnie przekąski, sądy administracyjne prezentują podejścia, które są różnicowane na produkty:
- udostępniane pracownikom i współpracownikom w ogólnodostępnych pomieszczeniach, gdy nie wymaga tego prawo pracy;
- udostępniane pracownikom i współpracownikom w ogólnodostępnych pomieszczeniach gdy wymaga tego prawo pracy;
- udostępniane pracownikom, współpracownikom i kontrahentom w trakcie narad, spotkań z kontrahentami.
Ad. A
W przypadku takich produktów organy uznają, że nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego od zakupów artykułów spożywczych takich, jak: soki, słodycze, owoce, jogurty, udostępnianych w ogólnodostępnych przestrzeniach.
W interpretacjach wskazuje się, że takie zakupy służą zaspokajaniu osobistych, prywatnych potrzeb pracowników, współpracowników i kontrahentów i odbywają się bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Tym samym, od ich nabycia nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT.
Ad. B
Inna sytuacja jest w przypadku artykułów spożywczych takich jak: woda, mleko, kawa, herbata, cukier, woda mineralna, udostępnianych swoim pracownikom i współpracownikom w czasie pracy. Organy uznają, że te artykuły mają związek (pośredni) z wykonywaniem czynności opodatkowanych, a przede wszystkim są przeznaczone do zużycia w związku z przepisami BHP (co nijako determinuje ich charakter związany z czynnościami opodatkowanymi zdaniem organów).
Tym samym, od ich nabycia przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT.
Ad. C
W odniesieniu do zakupu produktów spożywczych wymienionych zarówno w punkcie A i B podawanych w trakcie spotkań biznesowych, narad spotkań z kontrahentami, organy wskazują, że przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów tych produktów.
Wskazywane jest, że udostępnienie tych artykułów w trakcie takich spotkań ma bowiem związek (pośredni) z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Tym samym, od ich nabycia przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT.
Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia:
- 2 kwietnia 2021 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.2.2021.2.IG);
- 23 marca 2021 r. (nr 0112-KDIL1-1.4012.58.2021.2.AW);
- 12 stycznia 2021 r. (nr DOP7.8101.187.2020.FMLM);
- 13 maja 2022 r. (nr 0114-KDIP4-2.4012.137.2022.1.MC).
VAT należny
Oprócz kwestii podatku naliczonego od zakupionych przekąsek dla pracowników, nie powinno się również zapominać o podatku należnym.
Jak wskazuje art. 7 ust. 2 Ustawy VAT przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności w zakresie przekazania lub zużycia towarów na cele osobiste, np. pracowników.
W kontekście powyższego, w naszej ocenie, spożywanie udostępnionych produktów spożywczych przez pracowników czy współpracowników, w trakcie wykonywania przez nich obowiązków służbowych nie jest zużyciem na cele osobiste. W szczególności, jeśli jest mowa o produktach wymaganych na podstawie przepisów prawa pracy.
Jak zaś wskazywaliśmy również wyżej, część produktów spożywczych, wymagana jest na podstawie regulacji z Prawa pracy (§ 112 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy).
W zakresie zaś produktów, które są udostępniane nieodpłatnie pracownikom i współpracownikom w ogólnodostępnej przestrzeni, a nie są wymagane z tytułu prawa pracy, wskazać należy, że jeśli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostanie neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).
Powyższe wnioski znajdują potwierdzenie przykładowo w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia:
- 5 sierpnia 2019 r. (nr 0112-KDIL4.4012.260.2019.4.HW);
- 29 stycznia 2020 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.697.2019.3.AB).
